Voorjaar in Zuid-Limburg

In de meivakantie brachten we een paar dagen door in Zuid-Limburg en aanverwant buitenland. Hoewel Zuid-Limburg uiteraard bij Nederland hoort krijg je daar toch een beetje het idee dat je al in het buitenland bent als je het prachtige landschap op je in laat werken. Maar het buitenland is natuurlijk ook niet ver weg, België en Duitsland liggen letterlijk op fietsafstand. We doen dan ook bijna alles hier op de fiets, al vraagt dat wel wat van onze kuiten.

Eén van de eerste uitstapjes die we maken is naar het Belgische Plombières. Vroeger was hier een zinkmijn. Als gevolg daarvan bevat de bodem bij de voormalige mijn veel zink, wat je als een ernstige vorm van milieuvervuiling kan beschouwen. Het merkwaardige is dat bepaalde plantensoorten daar goed gedijen, de zogenaamde zinkflora. Zinkflora zijn planten die in staat zijn om te groeien in bodems met een hoge concentratie zink, als gevolg van hun aanpassingsvermogen en tolerantie voor dit metaal. We vinden het prachtige zinkviooltje, zinkboerenkers en zinkengelsgras. Vervolgens fietsen we door naar het plaatsje Kelmis (La Calamine) waar de riviertjes Hohnbach en Geul samenkomen. Na enig zoeken vinden we een pad langs het hellingbos bij de Hohnbach. We genieten van het donkersporig bosviooltje, bosanemonen, gele anemonen, slanke sleutelbloemen en nog meer zinkflora, namelijk het zinklepelblad. Het hoogtepunt vormt de vondst van enkele exemplaren van de mannetjesorchis in het hellingbos, een zeldzame soort.

Een bezoek aan de orchideeëntuin in het Gerendal leert ons dat er verder nog nauwelijks orchideeën in bloei staan. Het is gewoon nog te vroeg in het voorjaar en bovendien is het een nat en koel voorjaar geweest. Een grote keverorchis staat te bloeien nog voordat je de tuin binnengaat, en een tweetal purperorchissen bloeien ook. Verder zien we gulden sleutelbloem, cipreswolfsmelk, smal longkruid, bleeksporig bosviooltje en kleine pimpernel. Een zwartblauwe rapunzel staat op het punt van bloeien.

Buiten de orchideeëntuin, op één van de hellingen van het prachtige Gerendal, staan nog veel andere purperorchissen te bloeien.

Een andere fietstocht brengt ons nog in het Savelsbos, een typisch Limburgs hellingbos. Op sommige plaatsen in dit bos is de bodem volledig bedekt met witte bloemen. Een vage knoflooklucht geeft al meteen aan dat het hier om daslook moet gaan. Overigens zijn er ook nog een paar exemplaren van het lelietje-der-dalen te vinden.

Zijn er dan geen vogels in Zuid-Limburg? Natuurlijk wel, daar deze keer was ik wat meer gericht op de planten. En die zijn ook zeer de moeite waard!

Hans de Braal